W naszych organizmach wytwarza się di-peptyd, stale odtwarzany z L-histydyny i β-alaniny w wyniku katalizowania przez syntetazę karnozynową z ATP, tzw. karnozyna. Będziemy go szukać tam, gdzie jest wydatkowane coraz więcej energii, np. w mięśniu sercowym, mięśniach i mózgu. Z tego powodu karnozyna jest kluczowym elementem w suplementowaniu każdego sportowca.
Karnozyna – co warto o niej wiedzieć?
Chemicznie rzecz biorąc, karnozyna to beta-alanyl-L-histydyna. Po odjęciu wody daje nawet 20-30 mmol/kg, a w przypadku mięśni poprzecznie prążkowanych stanowi nawet 0,2-0,5% masy. Stężenie substancji w komórkach zależy od licznych czynników, jak np. ilość karnozyny w przyjętym pożywieniu, czynnik płciowy – większe u mężczyzn, a dodatkowo odmiana mięśni (wyższe we włóknach szybkokurczliwych).
Karnozyna – dlaczego jest tak istotna?
Po przyjęciu doustnym karnozyna wchłania się z jelita cienkiego, zaś przy absorbowaniu zachodzi przejście peptydu do L-histydyny i β-alaniny. Warto zauważyć, iż karnozyna przenika barierę krew-mózg i jej stężenie w komórkach przede wszystkim jest zależne od diety. Co człowiek zawdzięcza karnozynie? β-alanyl-l-histydyna między innymi:
– Stymuluje pracę retikularnych kanałów wapniowych w mięśniach szkieletowych i kardiomiocytach;
– Kontroluje równowagę kwasowo-zasadową w niektórych tkankach człowieka i zwierząt;
– Redukuje szkodliwość jonów metali (m.in. Co, Fe, Cu, Zn);
– Chroni przed negatywnym działaniem utleniaczy oraz drobnocząsteczkowych aldehydów.
Karnozyna to także wsparcie w przebiegu różnych dolegliwości, w których inicjacji istotną funkcję pełni stres oksydacyjny i karbonylowy, są to np. choroby sercowo-naczyniowe, metaboliczne, czy neurodegeneracyjne.
W praktycznym zastosowaniu karnozyna jest używana przez sportowców jako suplementację, która odświeża mięśnie i moc ich pracy, a także zmniejsza kumulację kwasu mlekowego. Jej obecność w mięśniach objawia się w sposób osłabiający poziom jonów wodoru. Karnozyna jest też dobrym przeciwutleniaczem – reduktorem nadmiarowych cząstek O2. Uważa się, że możliwości buforujące karnozyny w czasie ruchu są o wiele większe niż dwuwęglanów czy fosforanów.